قبل از پرداختن به معرفی فعالیت های پژوهشی معلمان مثل اقدام پژوهی باید گفت که انجام تحقیق و پژوهش نقش سازنده ای در اعتلای نظام ارزشی و فرهنگی کشور عزیز ما دارد. معلمان پژوهشگر با انجام فعالیت هایی نظیر اقدام پژوهی می کوشند به بهترین شیوه ممکن تجربه های عملی خود را در قالب قابل اجرا و بهینه دربیاورند. شاید تاکنون به این موضوع رسیده باشید که معلمان محترم کشور عزیز ما در دهه اخیر بسیار فعال تر و پژوهنده تر از معلمان و سایر فرهنگیان دهه های گذشته هستند.

 


این نکته حائز اهمیت است که مسائلی مانند فعالیت های اقدام پژوهی معلمان باعث این امر شده است. می توان گفت که اقدام پژوهی در واقع همان پژوهش عملی در محیط کلاس درس می باشد که معلمان در قالب مستند سازی آن را به اجرا در آورده و در محیط کلاس و مدرسه به صورت عملی در میاورند. با این کار باعث می شوند که علاوه بر بهبود روش های تدریس و برطرف شدن مشکلات اخلاقی و درسی دانش آموزان به بهبود تجارب و اعتلای نظام آموزشی نیز کمک قابل توجهی شود.

در واقع نظام آموزشی ما با بهره گیری از تجارب سایر کشورها و متد نوین آموزشی سعی بر این دارد با اجرایی نمودن آنها سطح علمی دانش آموزان و معلمین محترم را تا جای ممکن بالا ببرد.

سناریو و اجرای بهینه گروهی

نمونه کاملی از سناریو و اجرای گروهی درس پژوهی و اجرایی نمودن آن در محیط مدرسه توسط جمع با تجربه ای از معلمان است. معلمان در اجرای درس پژوهی در محیط مدرسه اهداف خاصی را دنبال می کنند. آنها می کوشند که با استفاده از تجربیات برتر تدریس خود و ارائه سناریو و الگوی برتر تدریس به معرفی شیوه هایی از درس دادن بپردازند که در آنها طراحی آموزشی و طرح درس بر اساس سند درس ملی تنظیم شده است. 

درس پژوهی الگویی موفق اط یک روش تدریس پیشرفته است که از معلمان ژاپنی و تجربه آنها بهره گرفته است.در واقع در اجرای درس پژوهی نه تنها یک نفر بلکه کلیه همکاران می کوشند به بهترین شیوه ممکن به ارائه نظرات کاربردی و شیوه های نوین تدریس روی بیاورند.

درس پژوهی به صورت گسترده می تواند نظام آموزشی و سطح علمی دانش آموزان را دگر گون کند . 
چرا که با وجود اجرای بهینه درس پژوهی رخداد های آموزشی قابل توجهی اتفاق می افتد.اولا اینکه مهلمان با همکاری و تعاون با یکدیگر اختلاف سلیقه ها را کنار می گذارند و به بهترین شیوه ممکن به ارائه راهکارهایی در راستای بهینه سازی نظام آموزشی روی می آورند.ثانیا اینکه معلمان در درس پژوهی از تجربیات برتر سنجش و ارزشیابی و تجارب برتر تربیتی خود بهره مند می گردند. و ثالثا اینکه دانش آموزان ضمن بهره مندی از مطالب درسی در قالب چندین شیوه تدریس با بهترین روش تدریس خو گرفته و از معلمان می خواهند که از این پس مطالب درسی را به این گونه بیان کنند.

گزارشات مستند شده ارزشیابی

گزارش تخصصی معلمان که به گزارش تخصصی و پیشنهاد و راهکار ارزشیابی موسوم است در واقع شکل دیگری از اقدام پژوهی آنان است.اهمیت گزارش تخصصی معلمان حدود 4 سال است که قابل توجه قرار گرفته است.در گزارش تخصصی معلمان می کوشند در طول سال تحصیلی 5 مورد از مشکلات بزرگی که بر سر راهشان وجود دارد را به تحلیل و بررسی بپردازند.

بعد از تحلیل و بررسی مشکلات درسی و اخلاقی آنها به ارائه راهکارها و پیشنهاداتی در رابطه با حل این معضلات می پردازند.حل این معضلات به منزله پیشرفت چشمگیر درسی و اخلاقی آنان در این مسیر است. که پس از حل این مشکلات جامعه علمی و آموزشی به مسیر درست و کاملی پای می نهد که می تواند همواره به پیشرفت روز افزون خود فکر نموده و از مشکلات گذشته که بر سر راهش بود رهایی یابد.

گزارش تخصصی از این رو در میان معلمان جای خود را باز نموده است که معلمان محترم می توانند با ارائه هر چه بهتر این گزارشات به بهبود چشمگیر وضعیت خود کمک قابل توجهی نمایند. معمولا گزارش تخصصی به همراه 3 عدد پیشنهاد ارزشیابی مطرح می شود که می تواند نمره کاملی را در ارزشیابی معلمان برای آنان به ارمغان بیاورد.

طرح ها و پروژه های علمی

 طرح جابر یکی از مهمترین طرح و پروژه هایی است که در سالهای اخیر فکر و ذهن معلمان و دانش آموزان را به خود مشغول ساخته است. معلمان محترم می توانند با استفاده از اجرایی نمودن طرح جابربن حیان دانش آموزان را بیش از پیش به استفاده از پروژه ها و کارهای عملی ترغیب نمایند و از آنها افرادی پژوهش محور و علاقه مند به فناوری بسازند.

طرح جابربن حیان چند سالی است که علاوه بر کشور عزیزمان ایران در سایر کشور ها نیز جای خود را باز نموده و دانش آموزان و معلمان سایر کشورها را نیز نظیر روسیه و ترکیه به تلاش و تکاپو واداشته است.

طرح جابربن حیان در مقطع ابتدایی برگزار می گردد که از نمونه های مشابه آن در مقطع متوسطه اول و دوم می توان به جشنواره نوجوان خوارزمی اشاره نمود.

در طرح جابربن حیان بیشترین تمرکز بر روی مبحث عملی در دانش آموزان است که آنها را ترغیب به بهره مندی از روش های عملی در راستای پروژه های طراحی و ساخت می نماید.

طرح جابربن حیان با اینکه مدت زمان زیادی نیست که به عرصه آموزشی جامعه ما راه باز نموده است، لیکن یکی از طرح های تاثیر گذار در جامعه علمی کشور بوده است.